MARKA İLTİBAS DAVALARINDA KAMUOYU GÖRÜŞÜNÜN HUKUKİ SÜRECE DAHİL EDİLMESİ: ÜÇ BOYUTLU BİR ARAŞTIRMA ÖRNEĞİ
Prof. Dr. Kurban ÜNLÜÖNEN
|
Prof. Dr. Ahmet BATTAL
|
Yrd. Doç. Dr. Ali YAYLI
|
Dr. Sedat YÜKSEL
|
kurban@gazi.edu.tr
|
battal@gazi.edu.tr
|
yayli@gazi.edu.tr
|
seyuksel@gazi.edu.tr
|
Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi, Gölbaşı, Ankara, Tel: 312 4851460, Faks 312 4844124 |
|
ÖZET
Ulusal ve uluslararası ticaretteki gelişmelerle birlikte "markanın" soyutluk değeri, yeni boyutlar kazanmış; birden fazla değer ve daha somut nitelendirmeleri gündeme taşımıştır. Bu gelişmelerin yan etkileri olarak, hukuki alanda marka ile ilgili birçok ihtilaf da görülmeye başlamıştır. Fikri ve sınaî hakların korunması ihtiyaçlarına bağlı olarak gelişen mevzuat, anlaşma ve uygulamalarla birlikte "marka" konusu, hukukçularla, pazarlamacıların ortak ilgi ve hareket alanı haline gelmiştir.
Günümüzde işletmeler arasında çok sayıda marka davaları "Markaların Korunması Hakkında 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname" de belirtilen hükümlere göre yürütülmektedir. Bu tür davalarda teknik ve hukukçu bilirkişilerden yardım alınmaktadır. Ancak gerek teknik, gerekse hukukçu bilirkişiler, sonuç olarak sübjektif kanaatlerini hazırladıkları raporlarına yansıtmaktadırlar. Bu çalışma ile, iltibas temelli marka ihtilaflarında, hukuki sürece objektife en yakın olabileceği varsayılan, kamuoyu görüşünü dahil edilebilirliğini ortaya koymak amacıyla, halen sürmekte olan bir dava kapsamında yürütülmüş, görsel, ürünsel ve işitsel boyutlarıyla ayrı ayrı tasarlanmış, üç boyutlu bir inceleme araştırması ayrıntıları ile açı klanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Marka, marka araştırması, marka ihtilafları
1. Giriş
Yoğun rekabet şartları, günümüzde markanın sadece bir pazarlama unsuru olmaktan öte anlamlar taşımasına sebep olmuştur. Bazı durumlarda bir markanın ifade ettiği mali değer, işletmenin en önemli aktif kalemi halini almaktadır. Bu haliyle marka konusu, pazarlama sınırlarını aşarak, finansman, başta olmak üzere tüm işletme fonksiyonlarının ortak ilgi alanı haline gelmektedir. Ticaretteki bu gelişmeler doğal olarak Ticaret Hukukunda da bir paralellik göstererek, marka ile ilgili konular uluslararası anlaşmaların ışığında, spesifik mevzuatlarla düzenlenmektedir.
Markalaşma, tüketiciyle yaşanan bir ilişki sürecidir. Tüketiciler günümüzde bir kurumu/ürünü "gerçekte ne olduğuyla" değil nasıl algıladıklarıyla değerlendirmektedir. Tüketicinin, satın alma sürecinde, belleğine kazınmış markaları daha yoğun olarak tercih ettiğini ortaya koyan araştırmalar bulunmaktadır. Buraya kadar yapılan açıklamalardan yola çıkıldığında, markalarla ilgili karşılaşılan ihtilaflarda başvurulabilecek birincil veri kaynağı, mevcut ve potansiyel ürünlerin sunulduğu/sunulacağı tüketici kitlesi olmalıdır.
2. Marka Kavramına Genel Bakış
Pazarlama literatüründe marka, ürün karması içinde ve ürünün değerini artıran bir unsur olarak ele alınarak incelenmiştir. Yaygın kabul görmüş tanıma göre marka; "bir yada bir grup üreticinin ve/veya satıcının mal ve hizmetlerini tanımlamaya, tanıtmaya ve rakiplerinkinden ayırıp farklılaştırmaya hizmet eden isim, terim, sözlük,
.........................